40 حدیث از امام رضا
قال الامام علىّ بن موسى
الرّضا صلوات اللّه و سلامه علیه :
1 مَنْ زارَ قَبْرَ الْحُسَیْنِعلیه السلام بِشَطِّ
الْفُراتِ، کانَ کَمَنْ زارَاللّهَ فَوْقَ عَرْشِهِ.
ترجمه :
فرمود: هر مؤ منى که قبر امام حسین علیه السلام را کنار شطّ فرات در کربلاء زیارت
کند همانند کسى است که خداوند متعال را بر فراز عرش زیارت کرده باشد.
2 کَتَبَ علیه السلام : اءبْلِغْ شیعَتى : إ نَّ
زِیارَتى تَعْدِلُ عِنْدَاللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اءلْفَ حَجَّةٍ، فَقُلْتُ لاِ بى
جَعْفَرٍ علیه السلام : اءلْفُ حَجَّةٍ؟!
قالَ: إ ى وَاللّهُ، وَ اءلْفُ اءلْفِ حَجَّةٍ، لِمَنْ زارَهُ عارِفا بِحَقِّهِ
ترجمه :
به یکى از دوستانش نوشت : به دیگر دوستان و علاقمندان ما بگو: ثواب زیارت قبر من
معادل است با یک هزار حجّ.
راوى گوید: به امام جواد علیه السلام عرض کردم : هزار حجّ براى ثواب زیارت پدرت مى
باشد؟!
فرمود: بلى ، هر که پدرم را با معرفت در حقّش زیارت نماید، هزار هزار یعنى یک
میلیون حجّ ثواب زیارتش مى باشد. 3 قالَ علیه السلام : اءوَّلُ ما یُحاسَبُ الْعَبْدُ
عَلَیْهِ، الصَّلاةُ، فَإ نْ صَحَّتْ لَهُ الصَّلاةُ صَحَّ ماسِواها، وَ إ نْ
رُدَّتْ رُدَّ ماسِواها.
فرمود: اوّلین عملى که از انسان مورد محاسبه و بررسى قرار مى گیرد نماز است ، چنانچه صحیح و مقبول واقع شود، بقیه اعمال و عبادات نیز قبول مى گردد وگرنه مردود خواهد شد.
4 قالَ علیه السلام : لِلصَّلاةِ اءرْبَعَةُ آلاف
بابٍ.
ترجمه :
فرمود: نماز داراى چهار هزار جزء و شرط مى باشد.
5 قالَ علیه السلام : الصَّلاةُ قُرْبانُ کُلِّ
تَقىٍّ.
ترجمه :
فرمود: نماز، هر شخص باتقوا و پرهیزکارى را - به خداوند متعال - نزدیک کننده است .
6 قالَ علیه السلام : یُؤْخَذُالْغُلامُ بِالصَّلاةِ
وَهُوَابْنُ سَبْعِ سِنینَ.
ترجمه :
فرمود: پسران باید در سنین هفت سالگى به نماز وادار شوند.
7 قالَ علیه السلام : فَرَضَاللّهُ عَلَى النِّساءِ
فِى الْوُضُوءِ اءنْ تَبْدَءَالْمَرْئَةُ بِباطِنِ ذِراعِها وَالرَّجُلُ
بِظاهِرِالذِّراعِ.
ترجمه :
فرمود: خداوند در وضو بر زنان لازم دانسته است که از جلوى آرنج دست ، آب بریزند و
مردان از پشت آرنج . (این عمل از نظر فتواى مراجع تقلید مستحبّ مى باشد).
8 قالَ علیه السلام : رَحِمَاللّهُ عَبْدا اءحْیى
اءمْرَنا، قیلَ: کَیْفَ یُحْیى اءمْرَکُمْ؟ قالَ علیه السلام : یَتَعَلَّمُ
عُلُومَنا وَیُعَلِّمُها النّاسَ.
ترجمه :
فرمود: رحمت خدا بر کسى باد که اءمر ما را زنده نماید، سؤ ال شد: چگونه ؟ حضرت
پاسخ داد: علوم ما را فرا گیرد و به دیگران بیاموزد.
9 قالَ علیه السلام : لَتَاءمُرُنَّ بِالْمَعْرُوفِ،
وَلَتَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْکَرِ، اَوْلَیَسْتَعْمِلَنَّ عَلَیْکُمْ شِرارُکُمْ،
فَیَدْعُو خِیارُکُمْ فَلا یُسْتَجابُ لَهُمْ. ترجمه :
فرمود: باید هر یک از شماها امر به معروف و نهى از منکر نمائید، وگرنه شرورترین
افراد بر شما تسلّط یافته و آنچه که خوبانِ شما، دعا و نفرین کنند مستجاب نخواهد
شد.
10 قالَ علیه السلام : مَنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلى
مایُکَفِّرُ بِهِ ذُنُوبَهُ، فَلْیَکْثُرْ مِنْ الصَّلوةِ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ،
فَإ نَّها تَهْدِمُ الذُّنُوبَ هَدْما.
ترجمه :
فرمود: کسى که توان جبران گناهانش را ندارد، زیاد بر حضرت محمّد و اهل بیتش علیهم
السلام صلوات و درود فرستد، که همانا گناهانش اگر حقّ الناس نباشد محو و نابود
گردد.
11 قالَ علیه السلام : الصَّلوةُ عَلى مُحَمَّدٍ وَ
آلِهِ تَعْدِلُ عِنْدَاللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ التَّسْبیحَ وَالتَّهْلیلَ
وَالتَّکْبیرَ.
ترجمه :
فرمود: فرستادن صلوات و تحیّت بر حضرت محمّد و اهل بیت آن حضرت علیهم السلام در
پیشگاه خداوند متعال ، پاداش گفتن ((سبحان اللّه ، لا إ له إ لاّاللّه ،
اللّه اکبر)) را دارد.
12 قالَ علیه السلام : لَوْخَلَتِ الاْ رْض طَرْفَةَ
عَیْنٍ مِنْ حُجَّةٍ لَساخَتْ بِاءهْلِها.
ترجمه :
فرمود: چنانچه زمین لحظه اى خالى از حجّت خداوند باشد، اهل خود را در خود فرو مى
برد.
13 قالَ علیه السلام : عَلَیْکُمْ بِسِلاحِ الاْ
نْبیاءِ، فَقیلَ لَهُ: وَ ما سِلاحُ الاْ نْبِیاءِ؟ یَا ابْنَ رَسُولِ اللّه !
فَقالَ علیه السلام : الدُّعاءُ.
ترجمه :
فرمود: بر شما باد به کارگیرى سلاح پیامبران ، به حضرت گفته شد: سلاح پیغمبران
علیهم السلام چیست ؟
در جواب فرمود: توجّه به خداوند متعال ؛ و دعا کردن و از او کمک خواستن مى باشد.
14 قالَ علیه السلام : صاحِبُ النِّعْمَةِ یَجِبُ
عَلَیْهِ التَّوْسِعَةُ عَلى عَیالِهِ.
ترجمه :
فرمود: هر که به هر مقدارى که در توانش مى باشد، باید براى اهل منزل خود انفاق و
خرج کند.
15 قالَ علیه السلام : المَرَضُ لِلْمُؤْمِنِ
تَطْهیرٌ وَ رَحْمَةٌ وَلِلْکافِرِ تَعْذیبٌ وَ لَعْنَةٌ، وَ إ نَّ الْمَرَضَ
لایَزالُ بِالْمُؤْمِنِ حَتّى لایَکُونَ عَلَیْهِ ذَنْبٌ.
ترجمه :
فرمود: مریضى ، براى مؤ من سبب رحمت و آمرزش گناهانش مى باشد و براى کافر عذاب و
لعنت خواهد بود.
سپس افزود: مریضى ، همیشه همراه مؤ من است تا آن که از گناهانش چیزى باقى نماند و
پس از مرگ آسوده و راحت باشد.
16 قالَ علیه السلام : إ ذَا اکْتَهَلَ الرَّجُلُ
فَلا یَدَعْ اءنْ یَاءکُلَ بِاللَّیْلِ شَیْئا، فَإ نَّهُ اءهْدَءُ لِنَوْمِهِ، وَ
اءطْیَبُ لِلنَّکْهَةِ.
ترجمه :
فرمود: وقتى که مرد به مرحله پیرى و کهولت سنّ برسد، حتما هنگام شب قبل از خوابیدن
مقدارى غذا تناول کند که براى آسودگى خواب مفید است ، همچنین براى هم خوابى و
زناشوئى سودمند خواهد بود.
17 قالَ علیه السلام : إ نَّما یُرادُ مِنَ الاْ مامِ قِسْطُهُ وَ عَدْلُهُ، إ ذا
قالَ صَدَقَ، وَ إ ذا حَکَمَ عَدَلَ، وَ إ ذا وَعَدَ اءنْجَزَ. ترجمه :
فرمود: همانا از امام و راهنماى جامعه ، مساوات و عدالت خواسته شده است که در
سخنان صادق ، در قضاوت ها عادل و نسبت به وعده هایش وفا نماید.
18 قالَ علیه السلام : لایُجْمَعُ الْمالُ إ لاّ
بِخَمْسِ خِصالٍ: بِبُخْلٍ شَدیدٍ، وَ اءمَلٍ طَویلٍ، وَ حِرصٍ غالِبٍ، وَ
قَطیعَةِ الرَّحِمِ، وَ إ یثارِ الدُّنْیا عَلَى الْآخِرَةِ.
ترجمه :
فرمود: ثروت ، انباشته نمى گردد مگر با یکى از پنج خصلت :
بخیل بودن ، آرزوى طول و دراز داشتن ، حریص بر دنیا بودن ، قطع صله رحم کردن ،
آخرت را فداى دنیا کردن .
19 قالَ علیه السلام : لَوْ اءنَّ النّاسَ قَصَّرَوا
فِى الطَّعامِ، لاَسْتَقامَتْ اءبْدانُهُمْ.
ترجمه :
فرمود: چنانچه مردم خوراک خویش را کم کنند و پرخورى ننمایند، بدن هاى آن ها دچار
امراض مختلف نمى شود.
20 قالَ علیه السلام : مَنْ خَرَجَ فى حاجَةٍ وَ
مَسَحَ وَجْهَهُ بِماءِالْوَرْدِ لَمْ یَرْهَقْ وَجْهُهُ قَتَرٌ وَلا ذِلَّةٌ.
ترجمه :
فرمود: هرکس هنگام خروج از منزل براى حوایج زندگى خود، صورت خویش را با گلاب خوشبو
و معطّر نماید، دچار ذلّت و خوارى نخواهد شد.
21 قالَ علیه السلام : إ نَّ فِى الْهِنْدِباءِ
شِفاءٌ مِنْ اءلْفِ داءٍ، ما مِنْ داءٍ فى جَوْفِ الاْ نْسانِ إ لاّ قَمَعهُ
الْهِنْدِباءُ.
ترجمه :
فرمود: گیاه کاسنى شفاى هزار نوع درد و مرض است ، کاسنى هر نوع مرضى را در درون
انسان ریشه کن مى نماید.
22 قالَ علیه السلام : السَّخیُّ یَاءکُلُ طَعامَ النّاسِ
لِیَاءکُلُوا مِنْ طَعامِهِ، وَالْبَخیلُ لایَاءکُلُ طَعامَ النّاسِ
لِکَیْلایَاءکُلُوا مِنْ طَعامِهِ.
ترجمه :
فرمود: افراد سخاوتمند از خوراک دیگران استفاده مى کنند تا دیگران هم از امکانات
ایشان بهره گیرند و استفاده کنند؛ ولیکن افراد بخیل از غذاى دیگران نمى خورند تا
آن ها هم از غذاى ایشان نخورند.
23 قالَ علیه السلام : شیعَتُناالمُسَّلِمُونَ لاِ
مْرِنا، الْآخِذُونَ بِقَوْلِنا، الْمُخالِفُونَ لاِ عْدائِنا، فَمَنْ لَمْ یَکُنْ
کَذلِکَ فَلَیْسَ مِنّا.
ترجمه :
فرمود: شیعیان ما کسانى هستند که تسلیم امر و نهى ما باشند، گفتار ما را سرلوحه
زندگى در عمل و گفتار خود قرار دهند، مخالف دشمنان ما باشند و هر که چنین نباشد از
ما نیست .
24 قالَ علیه السلام مَنْ تَذَکَّرَ مُصابَنا، فَبَکى
وَ اءبْکى لَمْ تَبْکِ عَیْنُهُ یَوْمَ تَبْکِى الْعُیُونُ، وَ مَنْ جَلَسَ
مَجْلِسا یُحْیى فیهِ اءمْرُنا لَمْ یَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ.
ترجمه :
فرمود: هر که مصائب ما اهل بیت عصمت و طهارت را یادآور شود و گریه کند یا دیگرى را
بگریاند، روزى که همه گریان باشند او نخواهد گریست ، و هر که در مجلسى بنشیند که
علوم و فضائل ما گفته شود همیشه زنده دل خواهد بود.
25 قالَ علیه السلام : الْمُسْتَتِرُ بِالْحَسَنَةِ یَعْدِلُ
سَبْعینَ حَسَنَةٍ، وَالْمُذیعُ بِالسَّیِّئَةِ مَخْذُولٌ، وَالْمُسْتَتِرُ
بِالسَّیِّئَةِ مَغْفُورٌ لَهُ.
ترجمه :
فرمود: انجام دادن حسنه و کار نیک به صورت مخفى ، معادل هفتاد حسنه است ؛ و آشکار
ساختن گناه و خطا موجب خوارى و پستى مى گردد و پوشاندن و آشکار نکردن خطا و گناه
موجب آمرزش آن خواهد بود.
26 اءنَّهُ سُئِلَ مَا الْعَقْلُ؟ فَقالَ علیه السلام
: التَّجَرُّعُ لِلْغُصَّةِ، وَ مُداهَنَةُ الاْ عْداءِ، وَ مُداراةُ الاْ
صْدِقاءِ.
از امام رضا علیه السلام سؤ ال شد که عقل و هوشیارى چگونه است ؟
ترجمه :
حضرت در جواب فرمود: تحمّل مشکلات و ناملایمات ، زیرک بودن و حرکات دشمن را زیر
نظر داشتن ، مدارا کردن با دوستان مى باشد - که اختلاف نظرها سبب فتنه و آشوب نشود
-.
27 قالَ علیه السلام : مابَعَثَ اللّهُ نَبیّا إ لاّ
بِتَحْریمِ الْخَمْرِ، وَ اءنْ یُقِرَّ بِاءنَّ اللّهَ یَفْعَلُ مایَشاءُ.
ترجمه :
فرمود: خداوند هیچ پیغمبرى را نفرستاده مگر آن که در شریعت او شراب و مُسکرات حرام
بوده است ، همچنین هر یک از پیامبران معتقد بودند که خداوند هر آنچه را اراده کند
انجام مى دهد.
28 قالَ علیه السلام : لاتَتْرُکُوا الطّیبَ فى کُلِّ
یَوْمٍ، فَإ نْ لَمْ تَقْدِرُوا فَیَوْمٌ وَ یَوْمٌ، فَإ نْ لَمْ تَقْدِرُوا فَفى
کُلِّ جُمْعَةٍ.
ترجمه :
فرمود: سعى نمائید هر روز، از عطر استفاده نمائید و اگر نتوانستید یک روز در میان
، و اگر نتوانستید پس هر جمعه خود را معطّر و خوشبو گردانید (با رعایت شرائط زمان
و مکان ).
29 قالَ علیه السلام : إ ذا کَذِبَ الْوُلاةُ حُبِسَ
الْمَطَرُ، وَ إ ذا جارَالسُّلْطانُ هانَتِ الدَّوْلَةِ، وَ إ ذا حُبِسَتِ
الزَّکاةُ ماتَتِ الْمَواشى .
ترجمه :
فرمود: هرگاه والیان و مسئولان حکومت دروغ گویند باران نمى بارد، و اگر رئیس حکومت
، ظلم و ستم نماید پایه هاى حکومتش سست و ضعیف مى گردد؛ و چنانچه مردم زکات و خمس
مالشان را نپردازند چهارپایان مى میرند.
30 قالَ علیه السلام : الْمَلائِکَةُ تُقَسِّمُ
اءرْزاقَ بَنى آدَمِ ما بَیْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إ لى طُلُوعِ الشَّمْسِ، فَمَنْ
نامَ فیما بَیْنَهُما نامَ عَنْ رِزْقِهِ.
ترجمه :
فرمود: ما بین طلوع سپیده صبح تا طلوع خورشید ملائکه الهى ارزاق انسان ها را سهمیه
بندى مى نمایند، هرکس در این زمان بخوابد غافل و محروم خواهد شد.
31 قالَ علیه السلام : مَنْ فَرَّجَ عَنْ مُؤْمِنٍ
فَرَّجَ اللّهُ قَلْبَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ.
ترجمه :
فرمود: هرکس مشکلى از مؤ منى را بر طرف نماید و او را خوشحال سازد، خداوند او را
در روز قیامت خوشحال و راضى مى گرداند.
32 قالَ علیه السلام : إ نّا لَنَعْرِفُ الرَّجُلَ إ
ذا رَاءیْناهُ بِحَقیقَةِ الا یمانِ وَ بِحَقیقَةِ النِّفاقِ.
ترجمه :
فرمود: همانا ما اهل بیت عصمت و طهارت چنانچه شخصى را بنگریم ، ایمان و اعتقاد او
را مى شناسیم که اعتقادات درونى و افکار او چگونه است .
إ لاّ اءنْ یَکُونَ فیهِ ثَلاثُ خِصالٍ: سُنَّةٌ
مِنَاللّهِ وَ سُنَّةٌ مِنْ نَبیِّهِ وَ سُنَّةٌ مِنْ وَلیّهِ، اءمَّاالسَّنَّةُ
مِنَ اللّهِ فَکِتْمانُ السِّرِّ، اءمَّاالسُّنَّةُ مِنْ نَبِیِّهِ
مُداراةُالنّاسِ، اَمَّاالسُّنَّةُ مِنْ وَلیِّهِ فَالصَّبْرُ عَلَى النائِبَةِ.
ترجمه :
فرمود: مؤ من ، حقیقت ایمان را درک نمى کند مگر آن که 3 خصلت را دارا باشد:
خصلتى از خداوند، که کتمان اسرار افراد باشد، خصلتى از پیغمبر اسلام صلى الله علیه
و آله که مدارا کردن با مردم باشد، خصلتى از ولىّ خدا که صبر و شکیبائى در مقابل
شدائد و سختى ها را داشته باشد.
34 قالَ علیه السلام : إ نَّ الصَّمْتَ بابٌ مِنْ
اءبْوابِ الْحِکْمَةِ، یَکْسِبُ الْمَحَبَّةَ، إ نَّهُ دَلیلٌ عَلى کُلِّ خَیْرٍ.
ترجمه :
فرمود: همانا سکوت و خاموشى راهى از راه هاى حکمت است ، سکوت موجب محبّت و علاقه
مى گردد، سکوت راهنمائى براى کسب خیرات مى باشد.
35 قالَ علیه السلام : مِنَ السُّنَّةِالتَّزْویجُ
بِاللَّیْلِ، لاِ نَّ اللّهَ جَعَلَ اللَّیْلَ سَکَنا، وَالنِّساءُ إ نَّماهُنَّ
سَکَنٌ.
ترجمه :
فرمود: بهترین وقت براى تزویج و زناشوئى شب است که خداوند متعال شب را وسیله آرامش
و سکون قرار داده ، همچنین زنان آرام بخش و تسکین دهنده مى باشند.
36 قالَ علیه السلام :ما مِنْ عَبْدٍ زارَ قَبْرَ
مُؤْمِنٍ، فَقَرَأ عَلَیْهِ ((إ نّا أ
نْزَلْناهُ فى لَیْلَةِ الْقَدْرِ)) سَبْعَ
مَرّاتٍ، إ لاّ غَفَرَ اللّهُ لَهُ وَلِصاحِبِ الْقَبْرِ.
ترجمه :
فرمود: هر بنده اى از بندگان خداوند بر قبر مؤ منى جهت زیارت حضور یابد و هفت
مرتبه سوره مبارکه إ نّا أ نزلناه را بخواند، خداوند متعال گناهان او و صاحب قبر
را مورد بخشش و آمرزش قرار مى دهد.
37 قالَ علیه السلام : الاْ خُ الاْ کْبَرُ
بِمَنْزِلَةِ الاْ بِ.
ترجمه :
فرمود: برادر بزرگ جانشین و جایگزین پدر خواهد بود.
38 قالَ علیه السلام : انَّما تَغْضَبُ للّهِِ عَزَّ
وَ جَلَّ، فَلاتَغْضَبْ لَهُ بِاءکْثَرَ مِمّا غَضِبَ عَلى نَفْسِهِ.
ترجمه :
فرمود: چنانچه در موردى خواستى غضب کنى و براى خدا برخورد نمائى ، پس متوجّه باش
که غضب و خشم خود را در جهت و محدوده رضایت و خوشنودى خداوند، اِعمال کن .
: خَیْرُ الاْ عْمالِ الْحَرْثُ، تَزْرَعُهُ
فَیَاءکُلُ مِنْهُ الْبِرُّ وَ الْفاجِرُ، اءمَّا الْبِرُّ فَما اءکَلَ مِنْ شَیْى
ءٍ إ سْتَغْفَرَ لَکَ، وَ اءمَّاالْفاجِرُ فَما اءکَلَ مِنْهُ مِنْ شَیْى ءٍ
لَعَنَهُ، وَ یَاءکُلُ مِنهُ الْبَهائِمُ وَالطَّیْرُ.
ترجمه :
فرمود: بهترین کارها، شغل کشاورزى است ، چون که در نتیجه کشت و تلاش ، همه انسان
هاى خوب و بد از آن استفاده مى کنند.
امّا استفاده خوبان سبب آمرزش گناهان مى باشد، ولى استفاده افراد فاسد و فاسق موجب
لعن ایشان خواهد شد، همچنین تمام پرنده ها و چرندگان از تلاش و نتیجه کشت بهره مند
خواهند شد.
40 قالَ علیه السلام : مَنْ تَرَکَ السَّعْیَ فى
حَوائِجِهِ یَوْمَ عاشُوراء، قَضَى اللّهُ لَهُ حَوائجَ الدُّنْیا وَ الاّْخِرَةِ،
وَ قَرَّتْ بِنا فِى الْجِنانِ عَیْنُهُ.
ترجمه :
فرمود: هرکس روز عاشوراى امام حسین علیه السلام ، دنبال کسب و کار نرود (و مشغول
عزادارى و حزن و اندوه گردد)، خداوند متعال خواسته ها و حوائج دنیا و آخرت او را
برآورده مى نماید؛ و در بهشت چشمش به دیدار ما - اهل بیت عصمت وطهارت علیهم السلام
- روشن مى گردد.